Recykling szyb samochodowych

Według danych Komisji Europejskiej, szacuje się, że co roku „wyrzucanych” jest od 8 do 9 milionów pojazdów… w samej Europie. Weźmy teraz pod uwagę fakt, że jest to jeden z siedmiu kontynentów na naszym globie, na którym nie leżą najbardziej rozwinięte kraje świata, takie jak USA czy Chiny, gdzie z pewnością jest tych pojazdów znacznie więcej.

Obecnie na świecie znajduje się około 1,2 miliarda pojazdów. Ich liczba będzie cały czas rosnąć i szacuje się, że do 2040 roku ma być ich już ponad 2 miliardy. Wraz ze wzrostem posiadanych samochodów, rośnie też liczba zużywanych aut, a co za tym idzie – wzrasta ilość materiałów, które należy utylizować.

Budowa szyby samochodowej

Części metalowe samochodu wykorzystywane są na złomowisku i z nimi z reguły nie ma żadnego problemu. Natomiast elementy plastikowe i szklane muszą już powędrować do firm, które specjalizują się w recyklingu danego materiału.

Szyby samochodowe tworzą specyficzną grupę w gronie różnych kategorii szkieł. Są to tzw. szyby klejone, zawierające warstwę ochronną, zwykle folię PVB (poli-winylo-butyralowa), połączoną dwoma szklanymi panelami. Proces wiązania powłok odbywa się zwykle pod wpływem temperatury i ciśnienia. Po laminowaniu w tych warunkach warstwa wewnętrzna PVB staje się przezroczysta i łączy ze sobą dwie tafle szkła. Proces ten zamyka „szklaną kanapkę” i wygląda jak zwyczajne szkło.

Szkło laminowane stanowi ok. 3% całkowitego materiału w standardowych pojazdach osobowych, a każda przednia szyba zawiera około 1 kg samej folii PVB. Po przeanalizowaniu składu samochodowej szyby laminowanej, okazuje się, że składa się ona w 25% z PVB i w 75% ze szkła. Na całym świecie 65% używanej folii PVB znajduje swoje zastosowanie w produkcji szyb samochodowych, przez co w ciągu ostatnich kilku lat rynek PVB gwałtownie się rozwinął.

W obliczu powyższych statystyk możemy wyobrazić sobie, z jakimi ilościami materiałów szklanych mamy do czynienia w procesie utylizacji pojazdów mechanicznych.

Folia PVB – właściwości ochronne

To właśnie dzięki międzywarstwie materiału sztucznego, szyby samochodowe mają właściwości zabezpieczające:

międzywarstwa rozprasza siłę uderzenia na większej powierzchni szyby, zwiększając w ten sposób odporność szkła na uderzenia;
pod wpływem silnego uderzenia szkło pęka, jednak powstałe fragmenty przylegają do warstwy środkowej (PVB), która w przypadku pojazdów chroni kierowcę i pasażerów przed obrażeniami;
podczas uderzenia, lepkosprężysta warstwa pośrednia ulega odkształceniu plastycznemu i pochłania energię przenoszoną przez uderzający obiekt.

Kosztowny proces utylizacji szyb samochdowych

Skoro folia PVB wykazuje tyle korzystnych mechanicznych właściwości ochronnych, to dlaczego sprawia tak ogromny kłopot dla recyklerów? Otóż utylizacja i przetwarzanie szkła opakowaniowego to jedno, natomiast inną sprawą jest przetwórstwo szkła warstwowego. Folia PVB to zmora recyklerów szkła samochodowego. Proces odzysku szkła z szyb klejonych jest nieco bardziej skomplikowany i składa się z następujących etapów:

Magazynowanie szkła na wolnym powietrzu w celu zmniejszenia przyczepności między folią a szkłem.
Kruszenie szkła.
Separacja szkła od folii.
Przesiewanie

Na tym etapie odzyskane szkło kierowane jest do ponownej obróbki, natomiast recykler pozostaje z odpadem proszku folii PVB, który jest problematyczny do zagospodarowania. Pozostałości te niechętnie wykorzystywane są ponownie do produkcji szyby warstwowej, ponieważ nie zostały całkowicie oczyszczone z pyłu szklanego. Teoretycznie mogłyby być one zastosowane jako alternatywny środek opałowy, jednak pomimo wysokiej kaloryczności materiału folia PVB ma stosunkowo słabe właściwości palne i zawiera względnie dużą ilość drobin szkła. Jeżeli jednak faktycznie znajdują się chętni „kupcy”, którzy wykorzystają folię jako paliwo alternatywne, to nie są oni skłonni do oferowania zbyt wysokiej ceny za materiał. Chcąc się pozbyć „balastowego” odpadu, recykler ponosi więc koszty związane z utylizacją folii PVB, która wymaga z jego strony o wiele większego nakładu pieniężnego niż przerób np. szkła opakowaniowego.

Gospodarowanie odpadami ze szkła laminowanego jest problemem globalnym, nad którym intensywnie pracują naukowcy na całym świecie, próbując znaleźć skuteczną metodę separacji i odzysku folii PVB i drobin szkła z powstałych odpadów. Choć wiele badań przeprowadzonych zostało z powodzeniem, to nie są one jeszcze na tyle rozpowszechnione, aby wykorzystywane były na co dzień. Czekamy na rozwiązanie tego naglącego kłopotu z niecierpliwością.